Zadanie jest realizowane w ramach Dolnośląskiego Funduszu Małych Inicjatyw, finansowanego przez Narodowy Instytut Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich na lata 2021-2030
Stowarzyszenie Nowoczesnej Edukacji Prawnej przygotowało trzy poradniki prawne dla obywateli i organizacji pozarządowych.
Poradnik o mandatach i wykroczeniach
Poradnik o działalności pożytku publicznego
– Uważamy, że nadal brakuje powszechnej wiedzy prawnej. Chcemy, by obywatele byli świadomi swoich praw i aktywnie z nich korzystali – podkreśla Mateusz Kokoszkiewicz, prezes Stowarzyszenia Nowoczesnej Edukacji Prawnej i autor poradnika.
Tematy poradnika wybrany został wspólnie z organizacjami pozarządowymi, grupami nieformalnymi i obywatelami. Poradnik są w pełni bezpłatne.
– W poradnikach można znaleźć omówienie istotnych orzeczeń sądowych i rozstrzygnięć nadzorczych, a także przytoczenie najważniejszych przepisów prawnych oraz odpowiedzi na liczne pojawiające się pytania – podkreśla Jeremi Jarosz, rzecznik i komisarz rewizyjny Stowarzyszenia Nowoczesnej Edukacji Prawnej.
Pierwszy poradnik dotyczy wniosków i odpowiada na liczne kwestie, które obywatele mają przy składaniu wniosków do władz państwowych i samorządowych.
– Wnioski to bardzo potężne narzędzie wpływu na rzeczywistość. Obywatele często mają słuszne postulaty w kierunku władz, lecz np. tworzą jedynie petycje w internecie, które mogą, ale nie muszą docierać do adresatów. A złożenie formalnego wniosku wcale nie jest trudne – twierdzi Kokoszkiewicz.
W poradniku znalazły się także wzory: wniosku, ponaglenia i skargi na nierozpatrzenie wniosku, a także wniosku o kontrolę do wojewody (który nadzoruje rozpatrywanie wniosków i skarg w samorządzie). – Warto wiedzieć co zrobić, gdy urząd nie rozpatruje naszego wniosku w ważnej dla nas sprawie albo robi to sprzecznie z przepisami – dodaje Jarosz.
Drugi poradnik stworzony przez Stowarzyszenie Nowoczesnej Edukacji Prawnej dotyczy mandatów. Omawiane są m.in. najbardziej powszechne wykroczenia organy które mogą nakładać mandaty, ich dopuszczalne kwoty, egzekucja mandatów, a także postępowanie sądowe po odmowie przyjęcia mandatu albo jego uchyleniu.
Wyjaśniane są też popularne mity, np. dotyczące otrzymywania mandatów za jazdę tramwajem czy trolejbusem bez biletu albo za brak płatności w strefie płatnego parkowania.
Szczególnie dużo miejsca poświęcono przesłankom uchylenia mandatu przez sąd już po jego przyjęciu.
– Nie ma ogólnego prawa do weryfikacji przyjętego mandatu, dlatego warto znać konkretne przesłanki, które uprawniają do uchylenia mandatu przez sąd. Możemy domagać się uchylenia mandatu np. w przypadku stanu wyższej konieczności – wyjaśnia autor poradnika.
Trzeci dotyczy sprawy ważnej dla organizacji pozarządowych. W praktyce działalności pozarządowej sporo problemów sprawia bowiem kwestia nieodpłatnej i odpłatnej działalności pożytku publicznego.
Lista zadań publicznych, których może dotyczyć, jest coraz dłuższa i obejmuje sprawy od zdrowia, kultury, edukacji, pomocy społecznej, nauki czy ekologii po promocję wolontariatu, turystykę i krajoznawstwo i wsparcie innych podmiotów trzeciego sektora.
W publikacji opisano dokładnie wszystkie trzy rodzaje działalności odpłatnej, ze szczególnym uwzględnieniem działalności za wynagrodzeniem. – To najczęściej podejmowany rodzaj działalności odpłatnej, a działaczom organizacji pozarządowych szczególną trudność sprawia zwłaszcza konieczność równowagi przychodów i kosztów – dodaje Kokoszkiewicz.
Stowarzyszenie Nowoczesnej Edukacji Prawnej już planuje tworzyć kolejne poradniki wspólnie z obywatelami i organizacjami pozarządowymi.
Dlaczego projekt?
Projekt przewiduje partycypacyjne stworzenie poradników prawnych z poszczególnych dziedzin prawa, które będą odpowiadać na potrzeby obywateli, a także zwiększać ich wiedzę, rozwiewając wątpliwości. To przyszli użytkownicy wybiorą tematy, których dotyczyć będą poradniki. Chcielibyśmy wybrać poszczególne tematy w konsultacjach z organizacjami pozarządowymi i za pomocą ankiety, a także zebrać najważniejsze nurtujące użytkowników kwestie.
Wiedza prawna jest coraz bardziej potrzebna, zwłaszcza że coraz więcej dziedzin życia opiera się na regułach prawnych, a prawo wkracza także do internetu (m.in. przez akty prawa unijnego takie jak RODO, DSA czy DMA).
Niestety, zwłaszcza w internecie szerzą się często fake newsy dotyczące
prawa i pojawiają się rozwiązania, które mogą doprowadzać do fatalnych skutków, w tym przegranych sądowych (czego przejawem jest np. ruch “prawa naturalnego”).
Badania potwierdzają, że brakuje wiedzy w tej dziedzinie. Zgodnie z sondażem konsumenckim przeprowadzonym przez Lawstream usługi prawne są skomplikowane, a prawo jest niezrozumiałe — tak uważa ponad 85% badanych. Aż 66% badanych słabo orientuje się w zagadnieniach prawnych. 80% respondentów nie posiada radcy prawnego, z którego usług korzystałaby regularnie.
Zgodnie z badaniem, przeprowadzonym przez Stowarzyszenie Nowoczesnej Edukacji Prawne, 78,9% osób uważa, że przystępne publikacje są dobrą metodą wiedzy prawnej (uzyskały pierwsze miejsce, przed szkoleniami, które uzyskały 73,7%).
Podstawowym celem projektu, jak i naszej działalności jako organizacji, jest zwiększenie wiedzy prawnej społeczeństwa, a także zachęcenie do korzystania z możliwości prawnych dla obrony swoich praw i wolności konstytucyjnych. Celem jest także ułatwienie prowadzenia własnych spraw przed urzędami czy sądami, a także wzmocnienie obywateli względem dużych podmiotów, takich jak urzędy, banki, korporacje.
Celem jest promowanie przystępności wiedzy prawnej, która może być dostępna dla każdego obywatela, niezależnie od znajomości żargonu prawniczego.
Celem dodatkowym jest promocja partycypacyjnego, otwartego tworzenia
materiałów przez organizacje pozarządowe. Chcielibyśmy wzmocnić sieć i pod stworzenie platformy współpracy między organizacjami, zwłaszcza strażniczymi i rzeczniczymi i wymiany informacji na temat prawnych. Naszym celem jest również promocja otwartej wiedzy, która cyrkuluje w społeczeństwie. Poradniki będą w pełni darmowe i dostępne na wolnej licencji.
Stowarzyszenie Nowoczesnej Edukacji Prawnej 